شیر پروانه ای

شیر پروانه ای چیست و چگونه کار می کند؟

شیر پروانه ای به طور معمول از یک بدنه استوانه ای و فلنج دار تشکیل شده که دارای دیسک داخلی قابل چرخش است و به عنوان دستگاه تنظیم جریان سیال عمل می کند. بدنه های این شیر ممکن است به سبک ویفر باشد، که بین دو فلنج همراه قرار گرفته است که پیچ و مهره کشی لوله را محکم می کند و بدنه ویفر را به صورت فشرده یا به حالت چسبیده، با سوراخ های ضخیم شده نگه می دارد، که ممکن است بعنوان نقطه بعدی قطع باشد.

محور چرخش دیسک ساقه شیر است که عمود بر مسیر جریان در مرکز بدنه شیر می باشد. فقط یک چرخش 90 درجه از دیسک شیر برای تغییر از حالت کاملا باز به حالت بسته نیاز است. شیرهای پروانه ای را می توان به صورت دستی با اهرم یا گرداننده چرخ دنده، که معمولاً در شیرهای بزرگتر استفاده می شود، به کار انداخت. شیرها برای عملکرد اتوماتیک توسط محرک ممکن است دارای شفت طولانی باشند. برای برآورد کردن محرک به منظور انجام الزامات گشتاور باید توجه ویژه ای به توصیه های تولید کنندگان داشت.

انواع این شیر دارای عملکرهای مختلفی بصورت دستی، پنوماتیکی، و هیدرولیکی می باشند.در سایزهای بزرگ از این نمونه شیرها به وفور استفاده می گردد.

انواع شیر پروانه ای :

شیر پروانه ای ویفری ، لاگ تایپ ، فلنج دار ، اهرمی ، گیربکسی ، پنوماتیک ، برقی ، هیدرولیک

کاربرد فلنج دار:

برروی خطوط انتقال گاز و مایع در فشارهای کم و جریان های Slurry مورد استفاده قرار میگیرد.

شیر پروانه ای بر اساس نوع بدنه به دو قسمت تقسیم می شود

۱- ولوم پروانه ای بدنه ویفری

ویفر به معنای قرارگیری در بین دوچیز می باشد.در ساختار طرح ویفری ، ولو مابین دو فلنج قرار در خط لوله به صورت یک قطعه قرار می گیرد .از جمله مزایای این طرح  ، در هنگام پیچ کردن ولو نیاز به پیچ و اتصالات کمتری می باشد .برخی شیرهای یک طرفه به صورت ویفری طراحی و ساخته می شود .در شکل زیر نمونه ای از این ولوها نشان داده شده است.

۲- ولوم پروانه ای نوع گیره ای

این نوع از ولوهای پروانه ای که به صورت یک فلنج بوده و در اطراف آن گیره یا بست هایی تعبیه گردیده که می توانند به فلنج دو طرف لاین پیچ شده و ولورا به بدنه خط لوله محکم می کنند. از مزایای این ساختار این است که می توان در صورت نیاز به ولو آن را از انتهای خط لوله جدا نمود. و بر روی ادامه خط لوله جدا شده و تعمیرات مورد نیاز را انجام داد. نمونه ای از این شیر پروانه ای در شکل زیر نشان داده شده است.

مزایای شیر پروانه ای :

1. ساخت ارزان و با صرفه
2. طراحی مناسب آن که فضای کمتری را اشغال می کند.
3. وزن سبک
4. احتیاج به زمان کم برای باز و بسته کردن شیر
5. در سایز های بزرگ نیز موجود است(DN5000)
6. افت فشار پایین
7. نیاز به تعمیر و نگهداری کم

معایب :

1. احتیاج به گشتاور بالا برای کنترل
2. حرکت دیسک قابل هدایت نیست و تحت تاثیر تلاطم جریان است
3. مستعد ابتلا به کاویتاسیون در جریان های پایینتر
4. یکی ازمعایب شیر ویفری اینست که قسمتی از دیسک همیشه در معرض جریان است حتی در حالت کاملا باز و بنابراین استفاده از این شیر همیشه منجر به تغییر فشار می شود.